سلام یا امام زمان

منبع:میهن فال

را از صوت قرآن صاحبان آن‌ها می‌شناخت.۱ عده‌ای به قرائت، عده‌ای به حفظ و گروهی به تدبّر در آیات الهی پرداختند و جامعه اسلامی نیز در حال عمل کردن به این آیات نورانی بود.

با وجود این، چرا قرآن می‌گوید که در قیامت، پیامبر (صلی الله عیله و آله) از مهجوریت قرآن شکایت دارد؟ آیا آن حضرت از امّت زمان خود گله می‌کند یا از مسلمانان بعد از آن دوران؟

به نظر می‌رسد با توجّه به ارتباط و علاقه‌ای که بین اصحاب و پیامبر (صلی الله عیله و آله) در آن زمان بوده است، این شکایت، متوجّه دوران بعد از پیامبر (صلی الله عیله و آله) باشد. روایت معتبری ذیل آیه: «رب انّ قومی اتّخذوا هذا القرآن مهجوراً» ۲ پیدا نشده که منشأ قضاوت صحیح باشد؛ ولی با توجّه به آنچه گذشت، احتمال اینکه امّت بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله) مشمول این شکایت باشند، بیشتر است.

برای خارج شدن قرآن از مهجوریت، این مجموعه نوشتار در پی آن است که روایات وارد شده در مورد قرآن را به صورتی نظام‌مند در آورد. حاصل این سیر طولی که در روایات مربوط به قرآن انجام شده، این خواهد بود که هر کس به فراخور ظرفیت و توان خویش از قرآن بهره گیرد و عدم توانایی در یک مرحله، او را از مراحل قبل محروم نکند.

این مجموعه پنج قسمت خواهد داشت که در اولین قسمت «انس با قرآن» تعریف شده و در چهار قسمت بعد، نظامی که در روایات مربوط به انس با قرآن وجود دارد، بررسی خواهد شد به طوری که هر کس به فراخور حال خویش می‌تواند از این منبع فیض الهی بهره گیرد.

و اما امروز: اُنس با قرآن

«انس» در لغت، معنایی مقابل «وحشت» دارد ۳ و انس انسان به چیزی، بدین معناست که از آن، هیچ وحشت و اضطرابی ندارد و همراه با آن به آرامش می‌رسد. انسانِ کمال طلب، فقط به امور مادّی بسنده نمی‌کند و به سوی هدف‌های والاتری گام بر می‌دارد؛ لذا وحشت و تنهایی خود را در پناه امور معنوی زائل می‌کند. در روایات، به انس با علم و معرفت به قرآن و ذکر خدا سفارش شده است.

امام علی (علیه السلام) فرمود: «هر کس با قرآن انس گیرد، از جدایی دوستان، وحشتی نخواهد داشت».۴ ایشان همچنین در جواب گروهی که هنگام سفر از ایشان توصیه‌ای خواسته بودند، فرمود: اگر به دنبال مونسی می‌گردید، قرآن برایتان کافی است.۵ آن حضرت در مناجات خویش با خدا چنین زمزمه می‌کند: «اللّهمّ انّک آنسُ الآنسین لأولیائک… إن أوحَشَتْهُمُ الغربة آنسهم ذِکرُک».۶ پروردگارا! تو برای دوستانت مأنوس‌ترین مونس‌هایی و اگر غربتْ آنان را به وحشت اندازد، یاد تو مونس تنهایی آن‌هاست.

امام سجاد (علیه السلام) فرمود: «اگر هم هیچ موجودی بر روی زمین زنده نماند و من تنها باشم، مادام که قرآن با من

است، وحشتی نخواهم داشت».۷ تعبیرات این چنین در سخنان ائمه (علیهم السلام) فراوان وجود دارد و معمولاً برای تأکید بر موضوعات مهم، این گونه سخن گفته‌اند؛ خصوصاً در مورد قرآن که «تبیاناً لکلّ شیء» ۸ است.

آنچه انسان در مسیر هدایت به آن نیاز داشته باشد، در قرآن پیدا می‌کند. حتّی اگر انسان در معرض ترنّم آیات الهی قرار گیرد و به آیات آن گوش بسپارد و قصد التذاذ معنوی از آن را نداشته باشد، به ایمانش افزوده می‌شود و احساس آرامش می‌کند: «انّما المۆمنون اذا ذکر اللّه وجلت قلوبهم و اذا تلیت علیهم آیاته زادتهم ایماناً».۹ آنهایی که در محافل قرآنی حضور داشته‌اند و تا اندازه‌ای با معانی آن نیز آشنا بوده‌اند، با شنیدن آیات رحمت به شوق آمده و مسرور گشته‌اند و از شنیدن آیات عذاب، حالت حزن به خود گرفته‌اند و در مجموع، ایمانشان استوارتر گشته است؛ چرا که قرآن، هم می‌تواند موجبات لذّت معنوی را فراهم کند و هم کتاب عمل باشد. امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به دنبال مونسی بودم که در پناه آن، آرامش پیدا کنم، آن را در قرائت قرآن یافتم» ۱۰٫

به لطف حضرت باری در قسمت آینده مراحل اول و دوم انس با قرآن را برایتان تبیین خواهد شد.

پی نوشت:

۱- صحیح البخاری، ج ۴، ص ۱۵۴۷ (ح ۳۹۹۱)؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۱۹۴۴ (ح ۲۴۹۹۹)

۲- سوره فرقان، آیه ۳۰

۳- معجم مقاییس اللغة، ابن فارس، ج ۱، ص ۱۴۵؛ تاج العروس، جلال الدین السیوطی، ج ۸، ص ۱۸۸

۴- غررالحکم و دررالکلم، عبدالواحد الآمِدی، ح ۸۷۹۰

۵- جامع الأخبار، محمد بن محمد الشعیری، ص ۵۱۱ (ح ۱۴۳۱)

۶- نهج البلاغه، خطبه ۲۲۷

۷- تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۲۳(ح ۲۳)

۸- سوره نحل، آیه ۸۹

۹- سوره انفال، آیه ۲

۱۰- مستدرک الوسائل، میرزا حسین النوری، ج ۱۲، ص ۱۷۴

فصلنامه علوم حدیث، ش ۱۳

منبع:میهن فال

شکر نعمت نعمتت افزون کند…

آیه ۷ سوره ی ابراهیم در مورد شکر و کفران نعمت سخن گفته شده است، در ذیل آیه تفسیری خدمتتان ارائه می دهیم.

بدون شک خداوند در برابر نعمت هایی که به ما می بخشد، نیازی به شکر ما ندارد، و اگر به شکرگزاری دستور داده، برای باز افزایی آن نعمت هاست. مهم این است که ببینیم حقیقت شکر چیست تا روشن شود که رابطه آن با افزونی نعمت چیست و چگونه می تواند خود یک عامل تربیتی باشد.

حقیقت شکر، تنها تشکر زبانی مانند گفتن “الحمدلله” و مانند آن نیست بلکه شکر دارای سه مرحله است:

نخست آن که به دقت بیندیشیم که بخشنده ی نعمت کیست و به او توجه کنیم. دومین مرحله، شکر زبانی است.

مرحله ی سوم که از همه مهم تر است، شکر عملی است، یعنی اینکه درست بیندیشیم که هر نعمتی برای چه هدفی به ما داده شده است و آن را در مورد خودش به کار گیریم که اگر چنین نکنیم، کفران نعمت کرده ایم.

آری اگر نعمت چشم را در راه دیدن نشانه های الهی، نعمت گوش را در راه شنیدن آیات خدا، نعمت عقل را در راه شناخت آفریدگار هستی و به طور کلی هر نعمتی را در مسیر خود مصرف کردیم، خداوند را شکر کرده ایم، اما اگر همین نعمت ها وسیله ای برای طغیان و خودپرستی و غرور و غفلت و بیگانگی از خدا شد، مسلماً کفران نعمت کرده ایم، اگرچه همواره با زبان، خدا را شکر کنیم.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید:” کمترین شکر این است که نعمت را از خدا بدانی، بدون آن که خدا را فراموش کنی و دلت به کلی به آن نعمت مشغول گردد، و به آنچه خدا به تو اعطا کرده، راضی باشی و آن را وسیله ی نافرمانی او قرار ندهی و با امر ونهی و با استفاده از نعمت هایش مخالفت نکنی.”

از این جا روشن می شود که شیوه ی شکر کردن برای قدرت و علم و نیروی فکر و اندیشه و نفوذ اجتماعی و مال و ثروت و سلامت و تندرستی کدام است و کفران آن چگونه است.

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم : ” شکر نعمت، پرهیز از گناهان است” همچنین از ایجاد رابطه ی میان شکر و فزونی نعمت روشن می شود که هر گاه انسان ها نعمت های خدا را درست در همان هدف های واقعی نعمت صرف کنند، در عمل ثابت می کنند که لیاقت و شایستگی سبب فیض بیشتر و موهبت افزون تر می گردد. در برابر این گروه، افراد نالایق و ناشایستی هستند که حتی نعمتی که در اختیار دارند، برای آنان اضافی است، تا چه رسد به فزونی نعمت.

ای کریمی که از خزانه غیب گبـر و ترسا وظیفه‌خور داری 

                         دوستان را کجا کنی محروم تو که با دشمن این نظر داری                           

 فراش باد صبا را گفته تا فرش زمردی بگسترد و دایه ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرورد درختان را به خلعت نوروزی قبای سبز وردق در برگرفته و اطفال شاخ را به قدوم موسم ربیع کلاه شکوفه بر سر نهاده عصاره نالی به قدرت او شهد فایق شده و تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته.

    ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

                                          همه از بحر تو سرگشته و فرمانبردار شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری                                       

 انسان باید غافل از گذشته و حال نباشد وهمواره به شرایط، آگاهی خویش را توسعه بده وهمواره فضا را بسته نبیند و دید وسیعی داشته باشد.

قرآن کریم می‌فرماید: “اعْمَلُوَّاْ ءَال‌َ دَاوُدَ شُکْرًا; (سبا، ۱۳) ای آل داود، شکر [این همه نعمت را ] به‌جای آورید.”

شکر بیشتر از مقوله “عمل” است و باید آن را در لابه ‌لای اعمال انسان دریافت و شاید به همین علت، قرآن کریم تعداد شکرگزاران واقعی را اندک شمرده است: “قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُون‌َ; (ملک، ۲۴) کم‌تر شکر او را به‌جای می‌آورید.”; “وَ قَلِیل‌ٌ مِّن‌ْ عِبَادِی‌َ الشَّکُورُ; (سبا، ۱۳) اما عده کمی از بندگان من شکر گذارند.” و در آیه ۷۳ سوره نمل نیز می‌فرماید: ” وَ لَـَکِن‌َّ أَکْثَرَهُم‌ْ لاَ یَشْکُرُون‌َ; (نمل، ۷۳) بیشتر آن‌ها شکرگزاری نمی‌کنند.”

از طرف دیگر، با توجه به این نکته که نعمت‌های خداوند که سر تا پای وجود انسان را احاطه کرده، آن‌قدر زیاد است که قابل شماره نیست، روشن است که چرا شکر به مفهوم واقعی‌اش در برابر تمام نعمت‌ها به گونه‌ای که همه را بدون استثنا در طریق بندگی خدا ـ که نعمت‌ها برای آن آفریده شده است ـ به کار گیرد کم‌تر یافت می‌شود.

به تعبیر دیگر و به گفته بعضی از مفسران بزرگ، “شکر مطلق” آن است که انسان همواره به یاد خدا باشد; بی هیچ گونه فراموشی و در راه او گام بردارد; بدون هیچ‌گونه معصیت; و اطاعت فرمان او کند خالی از هرگونه سرپیچی; و مسلم است که این اوصاف در کم‌تر کسی جمع می‌شود.

کسی از امام صادق علیه السلام پرسید: “آیا شکر پروردگار حدی دارد که اگر انسان به آن حد برسد شاکر محسوب شود؟” فرمود: “آری” پرسید: “چگونه؟” فرمود: “خدا را بر تمام نعمت‌هایش چه در خانواده و چه در اموال حمد و ستایش کند و اگر در اموالی که به او داده حقی باشد ادا کند.”(ر.ک: اصول کافی، شیخ کلینی;، ج ۲، باب الشکر، ح ۱۲، ۱۰، ۲۷)

توجه به این نکته نیز ضروری است که تشکر و قدردانی از کسانی که وسیله نعمتی برای انسان هستند نیز شعبه‌ای از شکر خداست. (ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج ۱۸، ص ۵۱)

راه تقویت این صفت خصوصاً در مقابل خدای متعال توجه به نکات زیر می‌باشد:

۱- در منطق قرآن خدای متعال بی نیاز از تشکر ماست و شکر ما در واقع، منفعتش به سوی خود ما باز می‌گردد یعنی کاری است جهت تأمین منافع خودمان، لذا توجه به این نکته حسن منفعت خواهی ما را تقویت نموده و شکرگویی را بیشتر می‌کند.

“وَ مَن شَکَرَ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِه; (نمل،۴۰) هر کس شکر کند به سود خود شکر کرده است.

۲- توجه به نعمت‌های الهی.

یکی از راه‌های تقویت حس شکرگزاری، توجه به نعمت‌های الهی است نعمت‌های بی پایانی که او به ما ارزانی داشته که اگر بخواهیم شماره کنیم هرگز نمی‌توانیم. قرآن مجید در آیه ۱۴ نحل می‌فرماید:

او کسی است که دریا را مسخر شما ساخت تا از آن گوشت تازه بخورید وسائل زینتی و کشتی‌ها برای بهره‌وری از فضل خدا در خدمت شماست لَعَلَّکُم‌ْ تَشْکُرُون توجه به این همه نعمت‌ها، حس شکرگزاری را در شما زنده می‌کند. (تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج ۱۱، ص ۱۸۱)

۳- استفاده از ابزار شناخت (سوره نحل آیه، ۷۸)

می‌فرماید خدا شما را از شکم مادرانتان خارج نمود در حالی که هیچ نمی‌دانستید اما برای شما گوش و چشم و عقل قرار داد تا شکر نعمت او را به جا آورید. چشم و گوش و عقل ابزار شناخت انسان است و استفاده صحیح از آن‌ها زمینه را برای شکر آماده می‌سازد. (تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج ۱۱، ص ۳۳۸)

۴- توجه به این نکته که شکر باعث زیادی نعمت می‌شود خود باعث تقویت حس شکرگزاری انسان می‌شود.

قرآن مجید در سوره ابراهیم، ۷ می‌فرماید: “لَـئِن شَکَرْتُم‌ْ لاَزِیدَنَّکُم; (ابراهیم،۷) شکر نعمت نعمتت افزون کند.“

۵- الگو پذیری از صالحان و انبیاء یکی دیگر از راه‌های تقویت حس شکرگزاری پیروی از پاکان و انبیای الهی است که در همه لحظات زندگی و در برابر همه نعمت‌های الهی، کوچک و بزرگ، شاکر بودند و قرآن از آن‌ها با صفت شکرگزار تجلیل می‌کند و نه تنها از آن‌ها می‌خواهد که شاکر باشد که می‌گوید شکور یعنی مبالغه در شکر خیلی شکر بگویید. (تفسیر موضوعی قرآن، آیة الله جوادی، ح ۷، ص ۴۶۹)

منبع:میهن فال

۱- برای همسرتان لباس خوب و مرتب بپوشید

مردان هم باید برای همسرشان لباس خوب بپوشند، مرتب باشند و از عطر استفاده کنند و این تنها وظیفه زنان نیست. حضرت محمد(ص) همواره پس از بازگشت به منزل مسواک می‌زدند و همواره خوشبو بودند.

۲- همسرتان را با اسامی جذاب خطاب کنید

مردان بهتر است با استفاده از اسامی زیبا و جذاب همسر خود را صدا کنند که این کار سبب افزایش محبت میان آن‌ها می‌شود. این یکی از کارهایی است که در سیره پیامبر(ص) به آن اشاره شده است.

۳- شناخت نقاط مثبت و تمرکز بر آن‌ها

بانوان هر روز به‌ویژه در خانه کارهای زیادی انجام می‌دهند. از آن دسته از همسرانی نباشید که کارهای خوب همسرشان برای آن‌ها امری عادی و معمولی است و به محض پیش آمدن یک مشکل، تازه به یاد او می‌افتند. درباره همه کارهای خوب همسرتان فکر کنید و به آن‌ها توجه داشته باشید.

۴- در برابر اشتباهات سکوت کنید

اگر از همسرتان اشتباهی دیدید، سعی کنید سکوت کنید و نظری ابراز نکنید. این سکوت اشتباهات را راحت‌تر برطرف‌ می‌کند. این شیوه‌ای است که حضرت رسول(ص) در برخورد با هر اشتباهی که از سوی همسرشان صورت می‌گرفت، به کار می‌بردند.

۵- به همسرتان لبخند محبت‌آمیز بزنید

هرگاه که چشمتان به همسرتان می‌افتد، به او لبخند بزنید و گاه‌گاهی او را در آغوش بگیرید. این‌ها مواردی هستند که در سیره نبوی بر آن‌ها تأکید شده است.

۶- از او تشکر کنید

از همسرتان به خاطر همه کارهایی که برای شما انجام می‌دهد، تشکر کنید و باز هم تشکر کنید. تصور کنید که همسرتان غذایی درست کرده، خانه را مرتب کرده و ده‌ها کار دیگر را در داخل و خارج از خانه انجام داده اما تنها چیزی که دریافت می‌کند ایرادی است که از غذا گرفته می‌شود. نگذارید اینگونه باشد، از او تشکر کنید.

۷- همسرتان را خوشحال کنید

از همسرتان بخواهید که ۱۰ مورد از کارهای شما را که موجب خوشحالی او شده است، بنویسد. با خلاقیت آن کارها را برایش تکرار کنید. برای شناخت اینکه چه چیزهایی همسرتان را خوشحال می‌کند، حدس نزنید بلکه از او سؤال کنید تا بتوانید او را دوباره و دوباره خوشحال کنید.

۸- به او دلداری بدهید

هرگز خواسته‌های همسرتان را تحقیر نکنید. به او تسلی بدهید، در مورد خواسته‌اش صحبت کنید و به مهربانی به او دلداری دهید.

۹- شوخ‌طبعی را فراموش نکنید

در خانه شوخ‌طبع باشید و تفریح و بازی را فراموش نکنید.

۱۰- سعی‌کنید که بهترین باشید

همواره سخن پیامبر خدا(ص) را در یاد داشته باشید که «بهترین شما کسی است که با خانواده خود به بهترین شکل رفتار می‌کند و از میان شما من در رفتار با خانواده‌ام بهترین هستم». شما هم سعی کنید که بهترین باشید.

منبع:میهن فال

  جام نیوز:

آیت‌الله مکارم ‌شیرازی در پاسخ به استفتایی نظر خود را درباره حقوق کارکنان شرکت دخانیات اعلام کردند.

متن پرسش و پاسخ این مرجع تقلید به آن، به شرح زیر است:

پرسش:

با توجّه به این که مصرف دخانیات را جایز نمی‌دانید، حکم حقوق کارکنان شرکت دخانیات چیست؟

پاسخ:

حقوق آنها اشکال ندارد؛ چون مسئولین می‌گویند عدم تولید دخانیات در داخل سبب توسعه قاچاق و ایجاد آلودگی بیشتر در جامعه و خروج ارز شود ولی فروش آزاد و مصرف آنها جایز نیست و شایسته است افراد خاصی مسؤل فروش دخانیات شوند تا نسبت به نوجوان‌ها و جوان‌ها کنترل لازم را داشته باشد و به کم شدن مصرف آن کمک کنند./ابنا